Het Chabohaantje in "de Hoenderhof" van Jan Steen
     
- vervolg 2 -
    
   

Kuifvorming op de plaats van de kam is, zeker fenotypisch gezien, een ingrijpende wijziging bij het hoen. Het verandert de vorm van de schedel door middel van een bultvormige verhoging, als het ware om plaats te bieden aan alle veren die op die plek zullen gaan groeien. Die verandering is bij kuikens het beste waar te nemen.

    
    

Het is niet zo dat bij kruising tussen een hoen met een enkele kam en een kuifhoen meteen in de volgende generatie een volledige kuif tot stand is gebracht. Een breed scala aan tussenvormen, de een meer geslaagd dan de ander, wordt er, bij een behoorlijk aantal nakomelingen, tentoongespreid. Voor een begrip van zaken is de voorstelling van de Houdan, voor het eerst beschreven in de zeventiende eeuw, hetzelfde tijdvak waarin Jan Steen zijn schilderij maakte, het beste. Dit Noord-Franse (Normandische) ras is, bij wijze van spreken, in de ontwikkeling van een enkelkammig hoen naar een kuifhoen zo ergens midweegs blijven steken. Op deze wijze gezien is het overigens ook te begrijpen dat Darwin, kennelijk alleen afgaand op de kuifvorm, dit vijftenig ras, samen met de Crčve Coeur, eveneens een bebaard Normandisch ras, maar met een veel verder ontwikkelde kuif en tezamen met het kinlellige Hollands Kuifhoen als ondersoorten van een en hetzelfde ras heeft beschouwd. Overigens moeten we denkelijk bij dit alles niet vergeten dat zowel de Houdan als de Crčve Coeur van oudsher niet als sierhoenders maar als nutsdieren zijn bedoeld waarbij vooral eierleg en vleesvorming de prioriteiten vormen.

     
 
     
Hollands Kuifhoen  
 
    

Opmerkelijk evenwel is dat bij de kruising van een enkelkammig hoen met een kuifhoen er in de 'tussenkamvorming' ook een "verdubbeling" van de kam optreedt, met dien verstande dat de resterende kam de vorm vertoont van een gewei of kroon- of bekerkam. Een kamvorm die ten leste bij het Hollands Kuifhoen is vervolmaakt tot de vederige 'vlinder' bij de snavelaanzet.

In onderstaande afbeelding van Chabo vader (met 'foute' poten) en bastaardzoon is deze 'verdubbelde tussenkamvorm' bij de nakomeling goed waar te nemen. De overeenkomsten met de Houdan en ook in zekere mate de Crčve Coeur zijn wat betreft de kam- en kuifvorming opmerkelijk.

   
    

Kijken we nu weer naar Steens haantje dan is ogenblik- kelijk de 'tussenkamvorm' van deze tweede groteske dwerg, ofschoon heel wat minder armoedig uitgedost, op het schilderij te zien. Nu ook licht geworpen is op de vermoedelijke herkomst ervan, is de benoeming van Steens haantje als Chabo x Kuif(baard)krielbastaard niet zo moeilijk meer.

De discussie over de rasbenoeming van Steens haantje zal ongetwijfeld niet beëindigd zijn, waarmee zowel het schilderij van Jan Steen, als de sierrasfok van hoenders en met name de Chabo's en de mogelijkheden tot interessante discussie eer aan worden gedaan, maar in ieder geval is er inmiddels nu meer stof ter overweging naar voren gebracht.

'klik' hier om terug te keren naar de hoofdpagina...
      
Houdon     Crčve Coeur
   
     
[klik op de betreffende plaatjes (of op deze link) voor weergave van het schilderij, ter referentie]
[ Startpagina > de C.L.C. > de Chabo > de Chabo, Chabo's in Nederland > noot > (noot) vervolg-1 > (noot) vervolg-2 ]